ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΓΝΗΣΙΩΝ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ

Ἡ προσευχὴ ἀνταποκρίνεται εἰς τὴν ἐκ Θεοῦ ἔμφυτον ψυχικὴν ἀνάγκην τοῦ ἀνθρώπου νὰ ἐπικοινωνῇ μὲτ᾽ Αὐτοῦ. Τοῦτο δὲ εἶναι πανανθρωπίνως μαρτυρούμενον· ὅλοι οἱ ἄνθρωποι προσεύχονται. Δὲν προσεύχονται ὅμως ὅλοι εἰς τὸν μόνον ἀληθινὸν Θεόν, οὔτε ὅλοι προσεύχονται ἀληθῶς εἰς τὸν Θεόν. Διὰ τοῦτο λοιπὸν ἀπὸ καταβολῆς κόσμου ἡ Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ μεριμνᾶ ὥστε νὰ γνωρίσουν οἱ ἄνθρωποι τὸν μόνον ἀληθινὸν Θεὸν καὶ ὃν ἀπέστειλεν Ἰησοῦν Χριστόν (Ἰωάν. ΙΖ´ 3), καὶ νὰ μάθουν τὸν ἀληθῆ τρόπον τῆς προσευχῆς, διὰ νὰ μὴν προσεύχωνται εἰδωλολατρικῶς, οὔτε ἀσεβῶς οὔτε ἀκερδῶς ὡς ὁ Κάϊν ἢ ὁ Ἰούδας.

Ὁ ἄνθρωπος εἶναι πλάσμα τοῦ Θεοῦ, δημιούργημα σύνθετον μὲ σῶμα ὑλικὸν καὶ ψυχὴν ἄϋλον. Καὶ διὰ μὲν τὴν ἐπιβίωσιν καὶ ὑγείαν τοῦ σώματός του, τὴν ὑλικήν, ἔχουν τεθῆ ὑπὸ τοῦ Θεοῦ νόμοι φυσικοί: Χωρὶς τὴν ἀναπνοὴν καὶ τὴν διατροφήν, λόγου χάριν, εἶναι ὀργανικῶς ἀδύνατον νὰ συνεχίσῃ νὰ ἐπιβιώνῃ τὸ σῶμα. Διὰ δὲ τὴν ἐπιβίωσιν καὶ ὑγείαν τῆς ψυχῆς ἐτέθησαν ὑπὸ τοῦ Θεοῦ νόμοι ἄϋλοι, πνευματικοί: Χωρὶς τὴν γνῶσιν τῆς Ἀληθείας, χωρὶς τὴν ἀγάπην διὰ τὴν Ἀγαθότητα τοῦ Θεοῦ, καὶ χωρὶς τὴν ἐπιθυμίαν διὰ τὴν Αἰώνιον Ζωήν, ἡ ψυχὴ εἶναι νεκρὰ καὶ δὲν δύναται νὰ λογισθῇ ζῶσα. Ὅλα αὐτὰ βεβαιώνονται καὶ ἐκ τοῦ ὅτι δὲν ὑπάρχει ἄνθρωπος χωρὶς μεταφυσικὰς ἀνησυχίας.

Ἡ ψυχὴ βεβαίως, ὡς ἀσυγκρίτως ἀνωτέρα καὶ πολυτιμωτέρα τοῦ ὑλικοῦ σώματος, χρήζει σπουδαιοτέρας προσοχῆς. Περὶ αὐτῆς ὁ Κύριος μᾶς λέγει: «τὶ γὰρ ὠφελεῖται ἄνθρωπος ἐὰν τὸν κόσμον ὅλον κερδίσῃ, τὴν δὲ ψυχὴν αὐτοῦ ζημιωθῇ; ἢ τί δώσει ἄνθρωπος ἀντάλλαγμα τῆς ψυχῆς αὐτοῦ;» (Ματθ. ΙΣΤ´ 26).

Ὅσην φυσικὴν ἀνάγκην ἀναπνοῆς καὶ διατροφῆς ἔχει τὸ ὑλικὸν σῶμα διὰ νὰ ἐπιζήσῃ, τόσην καὶ περισσοτέραν πνευματικὴν ἀνάγκην προσευχῆς ἔχει ἡ ἄϋλος ψυχὴ διὰ νὰ ἐπιζήσῃ, διότι ἡ προσευχὴ εἶναι ἐκ φύσεως ἡ ἰδική της τροφὴ καὶ ἀναπνοή: «Εἴπερ ἄρτος Ἀγγέλων λόγος, ᾧ ψυχαὶ τρέφονται καὶ ποτίζονται Θεὸν πεινῶσαι, καὶ ζητοῦσαι τροφὴν οὐ ῥέουσαν οὐδ᾿ ἀπιοῦσαν, ἀλλ᾿ ἀεὶ μένουσαν» (Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, «Εἰς τὸν Μέγαν Βασίλειον Ἐπιτάφιος» P.G. 36, 545Β).

Καὶ ὅπως, ὅταν ὁ ἄνθρωπος δὲν ἀναπνέῃ καὶ δὲν τρέφεται, τὸ σῶμά του ἀποθνήσκει ὑλικῶς, οὕτω καὶ ὅταν δὲν προσεύχεται, ἡ ψυχή του στερεῖται πνευματικῆς τροφῆς καὶ ἀναπνοῆς, καὶ νεκροῦται καὶ ἀποθνήσκει πνευματικῶς.

Ὁ Θάνατος, κατὰ τὴν Ὀρθόδοξον Διδασκαλίαν, εἶναι δύο εἰδῶν: α) ὁ σωματικός, ἤτοι ὁ βιολογικὸς θάνατος, ὁ χωρισμὸς δηλαδὴ τοῦ σώματος ἀπὸ τὴν ψυχήν, καὶ β) ὁ ψυχικὸς θάνατος, ἤτοι ὁ πνευματικὸς θάνατος, ὁ χωρισμὸς δηλαδὴ τῆς ψυχῆς ἀπὸ τὸν Θεόν, ὁ ὁποῖος συμβαίνει πρὶν ὁ ἄνθρωπος ἀποθάνῃ σωματικῶς καὶ ὁ ὁποῖος εἶναι ὁ χειρότερος θάνατος.

Χωρίζεται ὁ ἄνθρωπος ἀπὸ τὸν Θεὸν ὅταν εἶναι ἄθεος, ὅταν δὲν πιστεύῃ εἰς τὴν ὕπαρξιν τοῦ Θεοῦ, ὅταν εὑρίσκεται ἐκτὸς τῆς Ἐκκλησίας Του ὡς ἀλλόθρησκος ἢ αἱρετικός, ὅταν διακόπτῃ τὴν μετὰ τοῦ Θεοῦ ἐπικοινωνίαν, ὅταν παραβαίνῃ τὰς ἐντολάς Του καὶ διαπράττῃ ἁμαρτίας καὶ ἐγκλήματα, καὶ γενικῶς ὅταν ἡ ζωή του δὲν ἐκφράζῃ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ.

Ἡ ἀρχὴ τῆς ἐπανασυνδέσεως μὲ τὸν Θεὸν ἐπιτυγχάνεται διὰ τῆς μετανοίας, τῆς πίστεως καὶ τῆς ἐπιστροφῆς, τὰ ὁποῖα βοηθοῦν διὰ τὴν συνεχῆ κοινω- νίαν μετὰ τοῦ Θεοῦ. Βασικός, ἀκατάπαυστος, μόνιμος, ἀκόρεστος καὶ κύριος τρόπος ἐπικοινωνίας μὲ τὸν Θεὸν εἶναι ἡ Προσευχή: «Προσευχή ἐστιν ἀνάβασις νοὸς πρὸς Θεὸν ἢ αἴτησις τῶν προσηκόντων παρὰ Θεοῦ» (Ἅγιος ᾽Ιωάννης Δαμασκηνός, P.G. 94, 1089C). Τὸ δὲ νὰ αἰτῶμεν παρὰ Θεοῦ εἶναι εὐπρόσδεκτον εἰς τὸν Θεόν: «Καὶ πάντα ὅσα ἐὰν αἰτήσητε ἐν τῇ προσευχῇ πιστεύοντες, λήψεσθε» (Ματθ. ΚΑ´ 22). Προσευχόμεθα δὲ διὰ νὰ λάβωμεν παρὰ τοῦ Θεοῦ καὶ τὰ κτιστὰ καὶ φθαρτὰ πρὸς χρείαν τοῦ ματαίου βίου, ἀλλὰ πρωτίστως καὶ κυρίως τὰ ἄφθαρτα, τὴν οἰκειότητα μὲ τὸν Θεόν, τὴν ἐγγύτητα μὲ τὸν Θεόν, τὴν κατοίκησιν ἐν τῷ Θεῷ: «Ἄρα οὖν οὐκέτι ἐστὲ ξένοι καὶ πάροικοι, ἀλλὰ συμπολῖται τῶν ἁγίων καὶ οἰκεῖοι τοῦ Θεοῦ» (Ἐφεσ. Β´ 19), καὶ πάλιν: «Καὶ ναὸν οὐκ εἶδον ἐν αὐτῇ· ὁ γὰρ Κύριος ὁ Θεὸς ὁ Παντοκράτωρ ναὸς αὐτῆς ἐστι, καὶ τὸ ἀρνίον» (Ἀποκ. ΚΑ´ 22).

Ἡ Προσευχὴ εἶναι ἰσχυρὰ ὅταν γίνεται μὲ πίστιν, ἀγάπην, ἐλπίδα καὶ κυρίως μὲ φόβον Θεοῦ, διότι «Ἀρχὴ σοφίας φόβος Κυρίου» (Ψαλμ. ΡΙ´ 10 & Παρ. Σολ. Α´ 7). «εὔχεσθε ὑπὲρ ἀλλήλων, ὅπως ἰαθῆτε· πολὺ ἰσχύει δέησις δικαίου ἐνεργουμένη» (Ἰακ. Ε´ 16). «Ἐὰν ἔχητε πίστιν ὡς κόκκον σινάπεως, ἐρεῖτε τῷ ὄρει τούτῳ μετάβηθι ἐντεῦθεν ἐκεῖ, καὶ μεταβήσεται, καὶ οὐδὲν ἀδυνατήσει ὑμῖν» (Ματθ. ΙΖ´ 20). Προσεύχεται ὁ πιστός, καὶ τὴν ὑπόστασιν τοῦ ἐλπιζομένου ἀπολαμβάνει.

Διὰ τῆς προσευχῆς ὁ ἄνθρωπος ὁμιλεῖ ἀμέσως μὲ τὸν Θεόν: «Ἑπτάκις τῆς ἡμέρας ἤνεσά σε ἐπὶ τὰ κρίματα τῆς δικαιοσύνης Σου» (Ψαλμ. ΡΙΗ´ 164). «Σὺ δὲ ὅταν προσεύχῃ, εἴσελθε εἰς τὸ ταμιεῖόν σου, καὶ κλείσας τὴν θύραν σου πρόσευξαι τῷ Πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυπτῷ, καὶ ὁ Πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ ἀποδώσει σοι ἐν τῷ φανερῷ. Προσευχόμενοι δὲ μὴ βαττολογήσητε ὥσπερ οἱ ἐθνικοί· δοκοῦσι γὰρ ὅτι ἐν τῇ πολυλογίᾳ αὐτῶν εἰσακουσθήσονται» (Ματθ. ΣΤ´ 6-7).

Διὰ τῆς προσευχῆς ὁ ἄνθρωπος ὁμιλεῖ μὲ τὸν Θεὸν ὡς υἱὸς πρὸς πατέρα: «οὕτως οὖν προσεύχεσθε ὑμεῖς· Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς…» (Ματθ. ΣΤ´ 9).

Διὰ τῆς προσευχῆς λαμβάνομεν τῶν αἰτημάτων τὴν ἐκπλήρωσιν: «Αἰτεῖτε, καὶ δοθήσεται ὑμῖν, ζητεῖτε, καὶ εὑρήσετε, κρούετε, καὶ ἀνοιγήσεται ὑμῖν· πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαμβάνει καὶ ὁ ζητῶν εὑρίσκει καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιγήσεται» (Ματθ. Ζ´ 7-8).

Διὰ τῆς προσευχῆς συντρίβονται τὰ βέλη τῶν ὁρατῶν καὶ ἀοράτων ἐχθρῶν: «Οὗτοι ἐν ἅρμασι καὶ οὗτοι ἐν ἵπποις, ἡμεῖς δὲ ἐν ὀνόματι Κυρίου Θεοῦ ἡμῶν ἐπικαλεσόμεθα. Αὐτοὶ συνεποδίσθησαν καὶ ἔπεσαν, ἡμεῖς δὲ ἀνέστημεν καὶ ἀνωρθώθημεν» (Ψαλμ. ΙΘ´ 8-9).

Διὰ τῆς προσευχῆς ἀποκτῶνται αἱ ἀρεταὶ καὶ τὰ οὐράνια χαρίσματα: «Πᾶν δώρημα τέλειον ἄνωθεν ἐστὶ καταβαῖνον ἐκ Σοῦ τοῦ Πατρὸς τῶν Φώτων» (Ὀπισθάμβωνος Εὐχὴ τῆς Θείας Λειτουργίας).

Διὰ τῆς προσευχῆς ἐνεργοῦνται ὑπερφυεῖς θεραπεῖαι: «Ἤκουσα τῆς προσευχῆς σου, εἶδον τὰ δάκρυά σου· ἰδοὺ ἐγὼ ἰάσομαί σε» (Δ´ Βασιλ. Κ´ 5).

Διὰ τῆς προσευχῆς δεσμὰ ἀτεκνίας λύονται: «Εἰσηκούσθη ἡ δέησίς σου, καὶ ἡ γυνή σου Ἐλισάβετ γεννήσει υἱόν σοι» (Λουκ. Α´ 13).

Διὰ τῆς προσευχῆς ἀποκτᾶται ἐλευθερία ἐκ δεσμῶν καὶ φυλακῆς: «Ὁ μὲν οὖν Πέτρος ἐτηρεῖτο ἐν τῇ φυλακῇ· προσευχὴ δὲ ἦν ἐκτενὴς γινομένη ὑπὸ τῆς Ἐκκλησίας πρὸς τὸν Θεὸν ὑπὲρ αὐτοῦ» (Πράξ. ΙΒ´ 5).

Διὰ τῆς προσευχῆς μεγαλύνεται ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς καὶ ὑποτάσσεται πᾶσα κτίσις: «ἵνα ἐν τῷ Ὀνόματι Ἰησοῦ πᾶν γόνυ κάμψῃ ἐπουρανίων καὶ ἐπιγείων καὶ καταχθονίων…» (Φιλιπ. Β´ 10).

Διὰ τῆς προσευχῆς τελοῦνται ὑπερφυῆ θαύματα καὶ πραγματοποιοῦνται σημεῖα καὶ τέρατα, ὅπως ἐπὶ τοῦ προφήτου Ἠλιοῦ κατῆλθε πῦρ ἐξ οὐρανοῦ καὶ βροχὴ παρὰ νεφέλης: «ἐπάκουσόν μου, Κύριε, ἐπάκουσόν μου ἐν πυρί… καὶ ἔπεσε πῦρ παρὰ Κυρίου ἐκ τοῦ οὐρανοῦ… καὶ ἔκυψεν ἐπὶ τὴν γῆν καὶ ἔθηκε τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ἀνὰ μέσον τῶν γονάτων αὐτοῦ… καὶ ἐγένετο ὑετὸς μέγας» (Γ´ Βασ. ΙΗ´ 37-38, 42-45).

Διὰ τῆς προσευχῆς καὶ νεκροὶ ἀνίστανται, ὅπως ὑπὸ τῶν Προφητῶν Ἠλιοῦ καὶ Ἐλισσαίου, καὶ ὑπὸ τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου: «ἐκβαλὼν δὲ ἔξω πάντας ὁ Πέτρος θεὶς τὰ γόνατα προσηύξατο, καὶ ἐπιστρέψας πρὸς τὸ σῶμα εἶπε· Ταβιθά, ἀνάστηθι. Ἡ δὲ ἤνοιξε τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτῆς, καὶ ἰδοῦσα τὸν Πέτρον ἀνεκάθισε» (Πράξ. Θ’ 40).

Διὰ τῆς προσευχῆς οἱ Ἅγιοι Μάρτυρες ἐποίησαν μεγάλα τῆς πίστεως κατορθώματα: «ὅτι ἐν σώματι θνητῷ τὸν ἀσώματον ἐχθρὸν τῇ δυνάμει τοῦ Σταυροῦ… ἐνίκησαν ἀοράτως» (Τροπάριον εἰς Ἁγίους Μάρτυρας).

Διὰ τῆς προσευχῆς καθαρίζεται ὁ νοῦς καὶ ἡ καρδία ἀπὸ τὰς πονηρίας τοῦ κόσμου: «Προσευχὴ… βίον διεφθαρμένον ἐπανώρθωσεν ὀξέως» (Ἅγιος ᾽Ιωάννης Χρυσόστομος, P.G. 50, 785-786).

Διὰ τῆς προσευχῆς ὁ ἄνθρωπος τυγχάνει τῆς σωτηρίας του: «Καὶ ἔσται, πᾶς ὃς ἂν ἐπικαλέσηται τὸ ὄνομα Κυρίου σωθήσεται» (Ἰωὴλ Γ´ 5).

Διὰ τῆς προσευχῆς ὁ ἄνθρωπος γίνεται φύλαξ τῶν Ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ καὶ ναὸς τοῦ Θεοῦ, ὥστε αὐτὴ αὕτη ἡ ὑπερούσιος Ἁγία Τριάς, ὁ Θεός—Πατήρ, Υἱὸς καὶ Ἅγιον Πνεῦμα—ἔρχεται καὶ κατασκηνώνει καὶ μονὴν ποιεῖ εἰς τοὺς ἀγαπῶντας Αὐτόν: «καὶ πρὸς αὐτὸν ἐλευσόμεθα καὶ μονὴν παρ᾽ αὐτῷ ποιήσομεν» (Ἰωάν. ΙΔ´ 23).

Διὰ τῆς προσευχῆς παρέχονται πάντα τὰ ἀγαθά, ὅπως ἡ προσοχὴ τοῦ νοός, ἡ μετάνοια, ἡ δικαιοσύνη, ἡ ἁγιότης, ἡ μετὰ τῶν Ἀγγέλων πολιτεία, ἡ κατὰ Χάριν Θέωσις, ἡ αἰώνιος μετὰ Θεοῦ συμβίωσις: «προσευχῆς δὲ κοινὸν ἔργον Ἀγγέλων ὁμοῦ καὶ ἀνθρώπων…. Αὕτη σε χωρίζει τῶν ἀλόγων, αὕτη συνάπτει τοῖς Ἀγγέλοις· ταχέως δέ τις εἰς τὴν ἐκείνων μεταστήσεται πολιτείαν, καὶ βίον, καὶ δίαιταν, καὶ τιμήν, καὶ εὐγένειαν, καὶ σοφίαν, καὶ σύνεσιν» (Ἅγιος Χρυσόστομος, P.G. 50, 779-780).

Διὰ τῆς προσευχῆς ἀνοίγονται οἱ Οὐρανοὶ καὶ σκορπίζονται Χάριτες εἰς τὴν κτίσιν.

Διὰ τῆς προσευχῆς κλείνονται αἱ πῦλαι τῆς Κολάσεως καὶ δένονται δεσμοῖς οἱ δαίμονες.

Διὰ τῆς προσευχῆς τελοῦνται ἐπὶ τῆς γῆς ὅλα τὰ Ἱερὰ Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Θεοῦ.

Ἡ προσευχὴ εἶναι μνήμη Θεοῦ διὰ τῆς ὁποίας οἱ γηγενεῖς ζωοποιοῦνται καὶ σοφοποιοῦνται, καθίστανται Ἅγιοι, γίνονται κατὰ Χάριν θεοί. Διὰ τοῦτο, «Μνημονευτέον γὰρ Θεοῦ μᾶλλον ἢ ἀναπνευστέον, ὡς ὁ Θεολόγος ἔφη Γρηγόριος» (Ἅγιος Χρυσόστομος, Ἑρμηνεία εἰς τὸν Ψαλμὸν ΡΗ´, P.G. 55, 703).

Ἡ προσευχὴ εἶναι πνοὴ Πνεύματος Ἁγίου ἡ ὁποία ἀνοίγει τὰς Πύλας τοῦ Παραδείσου. «Ζητοῦντες δὲ ἔλεος, ἐν ταπεινῇ καὶ ἐλεεινῇ καρδίᾳ ζητεῖτε, καὶ βοᾶτε ἀπὸ πρωῒ ἕως ἑσπέρας, εἰ δυνατόν, καὶ ὅλην τὴν νύκτα, τό, Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, Υἱὲ τοῦ Θεοῦ, ἐλέησον ἡμᾶς· καὶ βιάσασθε τὸν νοῦν ὑμῶν εἰς τοῦτο τὸ ἔργον ἕως θανάτου» (Ἅγιος Ἰ. Χρυσόστομος, P.G. 60, 752).

Ἡ προσευχὴ εἶναι ὅπλον εὔκαιρον κατὰ τῶν παθῶν καὶ τοῦ Διαβόλου, νίκη οὐράνιος, κέρδος αἰώνιον: «Ἰησοῦ ὀνόματι μάστιζε πολεμίους· οὐ γάρ ἐστιν ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ ἐπὶ τῆς γῆς ἰσχυρότερον ὅπλον» (Ἅγιος Ἰωάννης Σιναΐτης, Κλῖμαξ, Λόγος Κ´ παρ. 7, P.G. 88, 945C).

Ἡ προσευχὴ εἶναι τεῖχος καὶ ὀχύρωμα ἔναντι τῶν πειρασμῶν, καὶ τοῦτο κατὰ τὸ ἀκαθαίρετον πρόσταγμα τὸ Δεσποτικόν: «γρηγορεῖτε καὶ προσεύχεσθε, ἵνα μὴ εἰσέλθητε εἰς πειρασμόν» (Ματθ. ΚΣΤ´ 41).

Ἡ προσευχὴ συμβάλλει εἰς τὴν καθαρότητα τοῦ νοός, εἰς τὴν ἀγαθότητα τῆς προαιρέσεως, εἰς τὴν εὐθύτητα τῶν ἐπιθυμιῶν, ἐν αἷς μόνον ἕλκεται ἡ Θεία Χάρις καὶ ζεῖ ἡ ψυχή.

Ὅλα τὰ ἀγαθὰ λογικὰ κτίσματα, ἀπὸ κτίσεως κόσμου, προσεύχονται εἰς τὸν Θεόν. Οἱ οὐράνιοι Ἄγγελοι ὑμνοῦν ἀκαταπαύστως, αἰνοῦν καὶ δοξολογοῦν τὸν Θεὸν αἰωνίως. Οἱ Ἅγιοι ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ, οἱ Δίκαιοι, οἱ Πατριάρχαι καὶ οἱ Προφῆται, προσηύχοντο πρὸς τὸν Θεόν, καὶ ὁ Θεὸς ὡμίλει μετ᾽ αὐτῶν. Ὁ Ἀδάμ, ὁ Ἄβελ, ὁ Ἐνώχ, ὁ Νῶε, ὁ Ἰώβ, ὁ Τωβίτ, ὁ Ἱερεὺς Μελχισεδέκ, ὁ Ἀβραάμ, ὁ Ἰσαάκ, ὁ Ἰακώβ, ὁ Ἰωσὴφ ὁ Πάγκαλος, ὁ Θεόπτης καὶ Προφήτης Μωυσῆς, ὁ Ἀρχιερεὺς Ἀαρών, ὁ Ἡσαΐας, ὁ Ἱερεμίας, ὁ Ἰεζεκιήλ, ὁ Δανιήλ, ὁ Ὡσηέ, ὁ Ἀμώς, ὁ Μιχαίας, ὁ Ἰωήλ, ὁ Ὀβδιοῦ, ὁ Ἰωνᾶς, ὁ Ναούμ, ὁ Ἁμβακούμ, ὁ Σοφονίας, ὁ Ἀγγαῖος, ὁ Ζαχαρίας, ὁ Μαλαχίας, οἱ Τρεῖς Παῖδες οἱ ἐν Καμίνῳ, ὁ Σαμουήλ, οἱ Κριταί, ἡ Ῥούθ, ἡ Ἰουδίθ, ἡ Ἐσθήρ, οἱ Μακκαβαῖοι, οἱ Θεοπάτορες Ἰωακεὶμ καὶ Ἄννα, οἱ γονεῖς τοῦ Προδρόμου Ζαχαρίας καὶ Ἐλισάβετ, ἡ Θεοτόκος καὶ Ἀειπάρθενος Μαρία, ὁ Πρόδρομος, οἱ Ἀπόστολοι, οἱ Ἀποστολικοὶ Πατέρες, οἱ Θεοφόροι Πατέρες, οἱ Ἱεράρχαι, οἱ Ὅσιοι καὶ Δίκαιοι, οἱ Μάρτυρες, ὅλα τὰ μέλη τοῦ Σώματος τῆς ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ἀνὰ τοὺς αἰῶνας, ἐπώνυμοι καὶ ἀνώνυμοι, πρὸ καὶ μετὰ Χριστόν, προσηύχοντο, προσεύχονται καὶ θὰ προσεύχωνται. Τὴν προσευχὴν ἐδίδαξε καὶ αὐτὸς ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, ὁ ὁποῖος ἐπροσηύχετο ὡς ἄνθρωπος. Πάντες οἱ ἐκ Θεοῦ θὰ προσεύχωνται ἕως τῆς συντελείας τοῦ κόσμου τούτου καὶ μετὰ ἀπ᾽ αὐτήν, εἰς τὴν Θριαμβεύουσαν Ἐκκλησίαν, θὰ αἰνοῦν καὶ δοξολογοῦν τὸν Θεὸν αἰωνίως. Αὐτῶν ἡ προσευχὴ θυμίαμα ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ: «Κύριε, …κατευθυνθήτω ἡ προσευχή μου ὡς θυμίαμα ἐνώπιόν Σου» (Ψαλμ. ΡΜ´ 1-2).

Ὡς παρὰ Θεοῦ λαβόντες τὴν ὕπαρξιν, παρὰ Θεοῦ καὶ τὰ ἀναγκαῖα πρὸς τὴν ζωὴν διὰ τῆς προσευχῆς ληψόμεθα. Ἔχει δὲ ἡ προσευχὴ τὴν μορφὴν εὐχαριστίας ἢ δοξολογίας ἢ αἰτήσεως. Ἀποτελεῖ προσωπικὴν ἐπικοινωνίαν τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸν Θεόν, καὶ συνιστᾶ τὸ πρῶτον καὶ κύριον μέλημα κάθε λογικῆς ὑπάρξεως. Πρὸς τὸν Θεὸν ἡμῶν πάντοτε ἡ ἀποστροφὴ ἡμῶν. Κατὰ τὴν τοῦ Θεολόγου Γρηγορίου φωνήν, ἐν παντὶ λόγῳ καὶ πράγματι «ἐκ Θεοῦ τε ἄρχεσθαι, καὶ εἰς Θεὸν ἀναπαύεσθαι» (Ἅγιος Γρηγόριος Ναζιανζηνός, P.G. 35, 408Α, καὶ Κανών Α´ τῆς Πενθέκτης Οἰκουμενικῆς Συνόδου). Ἄνευ δὲ τῆς προσευχῆς μακραίνει τοῦ Θεοῦ ὁ ἄνθρωπος, αὐτονομεῖται ἐκ τοῦ ἀρχετύπου ἡ εἰκών, φυγαδεύεται ἐκ τῆς Ἀληθείας ὁ νοῦς μὲ ὀλέθρια ἀποτελέσματα: «Ὁ νοῦς ἀποστὰς τῆς τοῦ Θεοῦ θεωρίας κατ᾽ ἔννοιαν, ἢ δαίμων γίνεται ἢ κτῆνος» (Παλλάδιος, Λαυσαϊκὴ Ἱστορία, κεφ. 98, P.G. 34, 1203D).

Οἱ Ἅγιοι Πατέρες ἐβίωσαν τὸ Δαυιτικόν, «Εὐλόγει ἡ ψυχή μου τὸν Κύριον καὶ πάντα τὰ ἐντός μου τὸ ὄνομα τὸ ἅγιον Αὐτοῦ» (Ψαλμ. ΡΒ´ 1). Διδαχθέντες ἐξ ἰδίας νηπτικῆς ἐμπειρίας καὶ ἐλλάμψεως τοῦ Ἀκτίστου Θείου Φωτός, ἢ μᾶλλον Θείῳ Πυρὶ θεωθέντες, ἐδίδαξαν εἰς ἡμᾶς πόσον τελεσφορεῖ ἡ ἀδιά- λειπτος νοερὰ προσευχή: ὡς ἡ ἀναπνοὴ τῷ σώματι οὕτω καὶ ἡ προσευχὴ τῇ ψυχῇ. Διό, οἱ ἱερῶς ἡσυχάζοντες, ὁμοῦ μὲ κάθε εἰσπνοὴν καὶ ἐκπνοήν, ἐκ καρδίας ἀνέπνεον τὴν εὐχὴν τοῦ Ἰησοῦ, τὸ «Κύριε ᾽Ιησοῦ Χριστέ, Υἱὲ τοῦ Θεοῦ, ἐλέησόν με τὸν ἁμαρτωλόν», ὅπερ ἔστιν ἡ περίληψις τοῦ Εὐαγγελίου, ἢ τὴν εὐχὴν τῆς Θεομήτορος, τὸ «Ὑπεραγία Θεοτόκε, σῶσον ἡμᾶς».

Ὁ δὲ Προφητάναξ Δαβὶδ λέγει: «Ἄσω τῷ Κυρίῳ ἐν τῇ ζωῇ μου, ψαλῶ τῷ Θεῷ μου ἕως ὑπάρχω» (Ψαλμ. ΡΓ´ 33) καὶ «ἐν παντὶ τόπῳ τῆς Δεσποτείας Αὐτοῦ· εὐλόγει, ἡ ψυχή μου, τὸν Κύριον» (Ψαλμ. ΡΒ´ 22).

Διὰ νὰ τρέφῃ ὅμως καὶ θάλπῃ καὶ φωτίζῃ τὴν ψυχὴν ἡ προσευχή, δὲν ἀρκεῖ νὰ τελῇται μόνον σωματικῶς, χωρὶς νὰ ἐμβαπτίζεται εἰς αὐτὴν ἡ διάνοια καὶ ἡ ψυχικὴ διάθεσις τοῦ ἐντευξομένου. «Ὁ τῷ στόματι μόνῳ προσευχόμενος, τῷ ἀέρι προσεύχεται καὶ οὐ τῷ Θεῷ. Ὁ γὰρ Θεὸς τῷ νῷ προσέχει καὶ οὐ τῇ λαλιᾷ ὡς οἱ ἄνθρωποι» (Ὅσιος Πέτρος Δαμασκηνός, Φιλοκαλία τόμ. Γ´, Βιβλίον Α´, Προοίμιον, στίχ.17-19, Ε.Π.Ε. τόμ. 17, σελ. 32).

Ὅλον τὸ ἔργον τῆς Προσευχῆς εἰς τὴν Σωτηρίαν ἀποβλέπει. Ἡ Σωτηρία δὲ εἶναι ἀδύνατος ἄνευ θεώσεως, τῆς κατὰ Χάριν βεβαίως καὶ ὄχι κατ᾽ οὐσίαν θεώσεως. Καὶ ἄλλον σκοπὸν ἡ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου δὲν ἔχει, ἀλλ᾽ εἰς τοῦτο μόνον ἀποβλέπει: Νὰ γίνῃ ὁ ἄνθρωπος κατὰ Χάριν Θεός, «τοῦ γὰρ καὶ γένος ἐσμέν» (Πράξ. ΙΖ´ 28).

«Δὲν εἶναι ἄλλη ἀρετὴ οὔτε ὑψηλοτέρα οὔτε ἀναγκαιοτέρα ἀπὸ τὴν Ἱερὰν Προσευχήν. Δὲν εἶναι ταύτης ἄλλη ἡψηλοτέρα· διὰ τί, ὅλαι μὲν αἱ ἄλλαι ἀρεταί, ἡ νηστεία, λέγω, ἡ ἀγρυπνία, ἡ χαμευνία, ἡ ἄσκησις, ἡ παρθενία, ἡ ἐλεημοσύνη, καὶ ὅλον τὸ ἐπίλοιπον χρυσοῦν γένος καὶ ὁ ἐναρμόνιος χορὸς καὶ ἡ οὐρανόπλοκος σειρὰ τῶν θεοειδῶν ἀρετῶν, ἀγκαλὰ καὶ εἶναι μιμήματα Θεοῦ, ἀγκαλὰ καὶ εἶναι κτήματα ἀναφαίρετα καὶ στολισμὸς ἀθάνατος τῶν ψυχῶν μὲ ὅλον τοῦτο, αὐταὶ δὲν ἑνώνουσι τὸν ἄνθρωπον μὲ τὸν Θεόν∙ ὄχι, ἀλλὰ μόνον κάμνουσι τὸν ἄνθρωπον ἐπιτήδειον εἰς τὸ νὰ ἑνωθῇ. Ἡ Ἱερὰ ὅμως Προσευχή, αὐτὴ μόνη ἑνώνει· αὐτὴ μόνη συνάπτει τὸν ἄνθρωπον μὲ τὸν Θεόν, καὶ ἀντιστρόφως τὸν Θεὸν μὲ τὸν ἄνθρωπον, καὶ ἀποτελεῖ τὰ δύο εἰς πνεῦμα ἕν. Μὲ τὸ νὰ εἶναι μία ἄμεσος ἕνωσις καὶ ἕνας σφικτὸς σύνδεσμος τοῦ Κτίστου μὲ τὰ λογικὰ κτίσματα· ἔτσι ὑψηγορεῖ ὁ… Θεσσαλονίκης… Γρηγόριος. Ἡ μὲν δι᾽ ἀρετῶν κοινωνία, δι᾽ ὁμοιότητα πρὸς ὑποδοχὴν τοῦ Θείου ἐπιτήδειον τὸν σπουδαῖον πέφυκε παρασκευάζειν· οὒ μέντοι καὶ ἑνοῦν· ἡ δὲ τῆς εὐχῆς δύναμις, αὐτὴν ἱερουργεῖ καὶ τελεσιουργεῖ τὴν τοῦ ἀνθρώπου πρὸς τὸ θεῖον ἀνάτασίν τε καὶ ἕνωσιν, σύνδεσμος οὖσα τῶν λογικῶν πρὸς τὸν Κτίσαντα κτισμάτων» (Ἅγιος Νικόδημος Ἁγιορείτης, Προοίμιον Περὶ Προσευχῆς).

Διὰ τῆς Πίστεως καὶ τῶν Ἁγίων Μυστηρίων, τοῦ Βαπτίσματος καὶ τῆς Θείας Κοινωνίας τοῦ Τιμίου Σώματος καὶ τοῦ Ἀχράντου Αἵματος τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, συντελεῖται ἡ κατὰ Χάριν Ἕνωσις μὲ τὸν Θεόν, ὥστε νὰ διακηρύσσῃ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος «ὅτι μέλη ἐσμέν τοῦ Σώματος Αὐτοῦ ἐκ τῆς Σαρκὸς Αὐτοῦ καὶ ἐκ τῶν Ὀστέων Αὐτοῦ» (Ἐφεσ. Ε´ 30).

Προσευχὴν οὖν ἐκ γῆς νῦν προθύμως ὑψώσωμεν καί, ὅτε ἐκ τῆς Στρατευομένης τοῦ Θεοῦ Ἐκκλησίας εἰς τὴν Θριαμβεύουσαν ἐν οὐρανοῖς μετατεθῶμεν, σὺν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν τῇ κοινῇ ἀναστάσει ὑψωθέντες, πάλιν ἐν προσευχῇ καὶ ὑμνολογίᾳ καὶ αἴνοις καὶ Δοξολογίᾳ ἀκαταπαύστῳ εὑρεθῶμεν, «ἀπὸ Δόξης εἰς Δόξαν» (Β´ Κορ. Γ´ 18) αἰωνίως διατρίβοντες ἐν τῇ Εὐλογημένη ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ, τῇ ΕΚΚΛΗΣΙΑ τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἀμήν. Γένοιτο.